|
عمده بازماندگان جنگي در كشورهاي مختلف متعلق به جنگ جهاني دوم ميباشند ، زيرا اين جنگ هم به لحاظ ابعاد و هم وسعت دامنه جنگ و تعداد كشته شدگان بزرگترين جنگ محسوب ميشود.
1. مقدمه
بسياري از كشورها در حافظه تاريخي خود، تجربه حداقل يكبار جنگ را ثبت كرده اند. تاريخ هميشه شاهدي آگاه بر اين جنگها بوده است و اين وقايع را به نوعي تحليل نموده است.
روابط صلح آميز در پذيرش طرفين از انتظارات يكديگر است و آنگاه كه يكي از طرفين اين انتظارات را برنتابد، روابط متغير شده و در آخرين مرحله ممكن است به جنگ منتهي ميشود. جنگ صرفنظر از مسائل ارزشي و احقاق حقوق انساني، هيچگاه مورد خواست ملتي نبوده است. لكن زمانيكه كشوري در موضع دفاع از امنيت و منافع ملي خود قرار گيرد و ناگزير از جنگ گردد آنگاه اين جنگ نه يك ستيز بلكه دفاعي ارزشمند محسوب ميشود.
2. جنگها، حماسه ايثارگريها و جان بازيها
"مي ير " تمام انواع رفتارهاي بشري از معيارهاي عقلاني خاص خود كه از پيوند اهداف فرهنگي و مقاصد ويژه جنگ طلبي تشكيل ميشود پيروي مي‌كنند. در پشت آن نوع انگيزه‌هاي رفتاري كه از فرهنگ نشات مي‌گيرند، انگيزه عام و جهاني انساني را كه داراي زندگي اجتماعي است مي‌توان شناخت و آن عبارت از ايجاد هويتي است كه تعلق به افراد هم گروه را به نمايش مي‌گذارد و افرادي را كه به گروههاي ديگر تعلق دارند به عنوان بيگانه از خود طرد مي‌نمايد.(مي‌ير:1375،62)
در بسياري از جنگها اين مسئله به لحاظ اخلاقي مد نظر قرار داردو حتي مصمم‌ترين صلح طلبان نيز بدان اعتقاد دارند كه جنگ تحسين گر فضايل هيجان آور و اصيل است و نيز شهامت، فداكاري، وفاداري، دوستي و درستي در ميان جنگجويان هميشه زبانزد فرهنگها بوده است.
دانش بشريت در تمام در طول قرون متمادي اعتقاد به فضايل اخلاقي جنگ داشته است. در جوامع متكي بر نظام كاستها، يا جوامعي كه انواع سلسله مراتب بدين نظام مي‌گرايند، فضايل جنگي در انحصار دستجاتي است كه جنگجويي و جنگاوري به صورت موروثي از پدر به پسر منتقل مي‌شده است. اين جوامع با دقت قابل توجهي در پرورش و تربيت نسل جنگجو مي‌كوشند و اشعار و قصه‌هاي حماسي آن‌ها سراسر از احساس افتخار، مردانگي و شجاعت و رشادتهاي جنگجويان كشورشان است. آن‌ها خود را تنها امين اين فضايل مي‌دانند و رفتارشان شاهد صادق اين مدعاست.(بوتول:113)
برگزاري ايام خاص، از آن جهت كه يادآور حوادثي است كه در آن روزها در تاريخ ملتها گذشته است، به لحاظ فرهنگي و آموزشي بسيار مهم تلقي ميشود. جشنها، بزرگداشتها، اعياد يا سوگواريها تقريباً در كليه فرهنگها با يك هدف يادآوري برگزاري ميشود و اين تكرار و يادآوري‌ها به نوع انتقال فرهنگ از نسلي به نسل ديگر وابسته است و جزء تاريخ يك ملت محسوب ميشود.
نسل جديد بايد بداند آسايش و امنيت امروز او مرهون ايثارگريها و فداكاريها و شهادت كساني است كه اين موقعيت را براي او فراهم نموده‌اند. اين ارزشها به صور گوناگون بايد در نسلهاي جامعه جاري شود. لذا مكانيزمهاي اين جريان با توجه به سطح فرهنگ جامعه قابل تعريف است و در جوامع مختلف به تناسب برخورداري از امكانات سازوكارهاي متفاوتي براي انتقال ارزشها تعريف شده است.
احداث موزه‌هاي گوناگون و به نمايش گذاشتن آثار به جاي مانده شخصي رزمندگان و فرماندهان معروف و مشهور، آلات و ادوات جنگي، احداث مجسمه‌ها و سنگ نوشته‌هاي حاوي اطلاعات يا نام درگذشتگان جنگ، تابلوهاي نقاشي، بناهاي يادبود، حفظ آثاري از تخريب شهرها، مانند بناهايي در استالينگراد ناشي از تجاوزات نازيها و يا ساختمان بمب اتمي هيروشيما به نشانه جنايات گسترده آمريكا، نوشتن صدها و هزاران نمايشنامه، فيلمنامه، رمان، كتاب و خاطرات راجع به وقايع جنگ، خلق سريالهاي گوناگون تلويزيوني، فيلمها سينمايي و تئاترهاي جنگي، تهيه و تنظيم سمفونيها، سرودها و مارشهاي جنگي، همه نشاندهنده تلاش و كوشش انسانها براي حفظ و نگهدراي ارزشها و آثار جنگها به شمار مي‌رود.(چهارمين كنفرانس بررسي دفاع مقدس، 146-145)
جنگها آثاري بر جاي مي‌گذرانند كه بعضاٌ جبران شدني نيستند.
آثار جنگ گستره وسيعي را تحت پوشش قرار مي‌دهد. از آثار و ابنيه‌هاي قديمي گرفته كه بخشي از فرهنگ ملل به حساب مي‌آيند تا انسانهايي كه در طي جنگ كشته مي‌شوند و از حيات طبيعي خود محروم مي‌شوند، خانواده‌هايي كه گسسته مي‌شوند و انسانهايي كه عزيزان خود را از دست مي‌دهند.
در جريان هر جنگ سياستهايي اتخاذ مي‌گردد كه آثار نامطلوب و ناخواسته جنگ را به حداقل برساند. اين سياستها و برنامه‌ها در جريان هر جنگ پيش بيني ميشود كه توسط دولت و يا سازمآن‌هاي غير دولتي طراحي و به اجرا در مي‌آيد. اين فعاليتها پس از جنگ نيز به گونه‌اي ديگر ادامه مي‌يابد. حمايتهاي عاطفي و معنوي اين سازمآن‌ها ترميم كننده آسيبهاي لايه‌هاي اعتقادي و ارزشهاي انساني است و حمايتهاي مادي تامين كننده نياز زندگي رزمندگان و خانواده‌هاي آنان است. اين حمايتها معمولا در چارچوب وظايف و اهداف سازماندهي ميشود.
3. نحوه تكريم و بزرگداشت ايثارگران در ساير جوامع
عمده بازماندگان جنگي در كشورهاي مختلف متعلق به جنگ جهاني دوم ميباشند. زيرا اين جنگ هم به لحاظ ابعاد و وسعت دامنه جنگ و هم تعداد كشته شدگان بزرگترين جنگ تاكنون محسوب مي‌شده است. لذا بخشي قابل توجهي از بازماندگان جنگ در كشورهايي كه درگير جنگ جهاني بوده اند به اين نسل تعلق دارند.
به تناسب ميزان بازماندگان جنگي در هر كشور فعاليتها مختلفي براي بزرگداشت و تكريم آن‌ها در نظر گرفته ميشود:
آذربايجان
آذربايجان نيز يكي از كشورهايي است كه بازماندگان جنگي آن عمدتا در جنگ جهاني دوم حضور داشته‌اند. تنها برخي از آن‌ها اخيرا در جنگ‌هاي آذربايجان و ارمنستان شركت نموده اند كه به اين جمعيت اضافه شدهاند.
با وجود اينكه هيچگاه آمار دقيقي اس كشته شدگان جنگ ارايه نمي شود اما آمار نشان مي‌دهد آذربايجان داراي حدود 7000 معلول جنگي و يك ميليون آواره مي‌باشد. متولي رسيدگي به امور جانبازان در اين كشور كانون بازنشستگان جنگ جهاني دوم وهشت سازمان و بنياد غير دولتي است. همچنين شعبه ويژه‌اي در رياست جمهوري و هيات دولت وجود دارد كه امور مربوط به تامين اجتماعي بازنشستگان و معلولان جنگ را نظارت و اجرا مي‌كند. خدمات ارائه شده به بازماندگان جنگها در آذربايجان در قالب پرداخت حقوق و مزايا به افراد درجه 1و2و3 خانواده‌هاي قربانيان، ايجاد اشتغال و كاريابي به معلولين و شركت‌كنندگان جنگ، ارائه امور آموزش و پرورش، تعاون و امور اجتماعي و خدمات عمومي از قبيل استفاده از وسايل نقليه به صورت رايگان به استثناي بليت هواپيما، كشتي و تاكسي مي‌باشد.
آلمان
آلمان به عنوان يكي از مسببين اصلي جنگ جهاني دوم كه در بردارنده بازماندگان جنگي بسياري است، در اين جنگ آسيبهاي جدي ديد و طي آن اين كشور به دو قسمت شرقي و غربي تقسيم شد. در سال‌هاي پاياني قرن بيستم و با فروپاشي شوروي مجددا آلمان متحد تشكيل شد. با اين حال به آلمان پس از جنگ تا مدت‌ها اجازه تاسيس ارتش به مفهوم قبلي داده نشد. دولت آلمان تسهيلات ويژه‌اي به خصوص براي فرزندان قربانيان و مفقودان جنگي قائل شده است. سعي دولت آلمان اين بوده كه فرزندان اين افراد در محيطي مناسب و دور از خانواده شان كه به لحاظ روحي صدمه ديده‌اند تربيت شوند، لذا در سال‌هاي پس از جنگ مراكزي تاسيس شد كه متفاوت با پرورشگاه‌ها با امكانات و رسيدگي ويژه كار تعليم و تربيت اين كودكان را به عهده گرفتند و امكانات اين مراكز به گونه‌اي بود كه تمامي خانواده‌ها و زناني كه شوهرانشان را در طول جنگ از دست داده بودند با ميل و اشتياق فرزندان خود را به اين مراكز مي‌سپردند.
در زمينه حمايت از معلولان و مصدومين جنگ نيز در حال حاضر 3200 نفر از نابينايان جنگ 2300نفر از همسران آنان تحت پوشش و حمايت كانون نابينايان جنگقرار دارند.
همچنين ارائه خدمات رفاهي و اجتماعي 300000 نفر از خانواده قربانيان جنگ از جمله اختصاص صندلي ويژهبراي معلولان، پيش‌بيني تردد آن‌ها به ساختمآن‌ها و فروشگاه‌ها، اختصاص محل‌هاي ويژه پارك اتومبيل در خيابان و پاركينگ‌هاي عمومي را مي‌توان نام برد.
آمريكا
آمريكا نسبت به ساير كشورها مدت طولاني تري را در گير جنگ بوده است. با اين تفاوت كه بخشي عمده‌اي از عمليات جنگي آمريكا در خارج از خاك اين كشور و در قالب دفاع از منافع آمريكا صورت گرفته است
در اين خصوص مي‌توان به جنگ‌هاي مكزيك(1848) جنگ داخلي(1866) جنگ‌هاي هندوستان(1869تا1898) جنگ اسپانيا، آمريكا(1898)، شورش فيليپين(1899)، شورش بوكسر(1900)، بحران كوبا(1909)، اردوكشي تنبيهي به مكزيك(1916)، اردوكشي وراكروز(1914)، جنگ جهاني اول(21-1917)، جنگ جهاني دوم و كره(50-1940)ويتنام و درگيري‌هاي ديگر(1976-1955)، بحران ايران و لبنان(90-1979)، تهاجم گرانادا، تهاجم پاناما، بحران خليج فارس(1990) و تهاجم سال‌هاي اخير اين كشور به افغانستان و عراق اشاره داشت.
هر فردي(از هر مليتي) كه در نيروهاي مسلح آمريكا باشد و معلول شود، تحت حمايت سازمان سربازان كهنسال و معلول آمريكايي(د.اي.ويDAV) قرار مي‌گيرد. در اين راستا بيش از 60 اداره مشغول به خدمات‌رساني به معلولان هستند. عمدتا افسران وظيفه مشغول رسيدگي به چنين اداره‌هايي هستند. سازمان سربازان كهنسال داراي يك نشريه(روزنامه) بوده كه كليه اخبار مربوط به تغييرات قوانين، مستمري‌ها و... را به اطلاع كهنه‌سربازان مي‌رساند. سازمان سربازان كهنسال آمريكايي برنامه‌هاي زير را براي افراد تحت پوشش اجرا مي‌كند:
1. صندوق اعانه بلايا براي حمايت هنگام بلاياي طبيعي
2. اطلاع‌رساني به سربازان كهنسال معلول براي شركت در گردهمايي(همراه وابستگان)
3. به دليل بروز برخي بيماري‌هاي خاص بومي در ميان سربازان مشاركت‌كننده در جنگ ويتنام برنامه توسعه سربازان كهنسال ويتنامي پيش‌بيني شده است.
4. رسيدگي به سربازان كهنسال‌تر چرا كه با افزايش سن معلولان و مسائل و مشكلات جديدي عارض ميشود.
5. وابستگاه شامل همسر، كودكان، فرزند خواندگان به والدين و فرزندان مدرسه‌اي تا 23 سال و شوهر زناني كه در جنگ حضور داشته‌اند تحت پوشش قرار مي‌گيرند.
6. به معلولاني كه(با شرايطي خاص، مستحق دريافت اتومبيل ميباشند) 8000 دلار كمك براي خريد اتومبيل تعلق مي‌گيرد. ضمنا با توجه به نوع معلوليت وسايل مورد نياز براي خودروي آنان نصب ميشود.
7. با توجه به نوع معلوليت مسكن تطبيقي خاص ارائه ميشود.
8. هزينه پوشاك كه سالانه مبلغ 534دلار پرداخت ميشود.
9. در مواردي كه معلول نياز به خدمات آموزشيشغلي داشته باشد، ارائه ميشود
10. مزاياي حقوق سربازان كهنسال هيچگاه كاهش نمي‌يابد بلكه برعكس افزايش حقوق و تامين اجتماعي متناسب با افزايش مزايا پرداخت ميشود
11. به بازماندگان معلولان فوت شده در صورت داشتن شرايط مستمري پرداخت شده و مورد حمايتهاي قانوني قرار مي‌گيرند.
شماري از مشهورترين بناهاي يادبود جهان در آمريكا ساخته شده است. ديوار ويتنام با فهرست كشتهشدگان جنگ ويتنام و استخر بزرگ اكلاهاما سيتي كه به ياد قربانيان بمب‌گذاري اكلاهاما ساخته شده است و تصوير آسمان را در خود منعكس مي‌كند، از جمله مشهورترين اين بناها هستند.(خبرگزاري ميراث فرهنگي، 18/10/82)
اتريش
در كشور اتريش كه آسيب‌ديدگان دوران جنگ عمدتا مربوط به جنگ دوم جهاني هستند سازمان تامين اجتماعي با سابقه بيش از صد سال داراي ساختاري بسيار پيچيده است و معلولاني كه به سبب جنگ معلول شدهاند مي‌توانند از امتيازات ويژه‌اي همچون بيمه‌اجتماعي، كمك هزينه پرستاري، خدمات اجتماعي و پرداخت غرامت اجتماعي برخوردار باشند. كمك‌هاي ويژه‌اي نيز به افرادي كه براي استقلال ارتش جنگيده يا قرباني شدهاند تعلق مي‌گيرد. در حال حاضر تعداد افرادي كه با مليت اتريش در جنگ آسيب ديده‌اند 80هزار نفر مي‌باشد، ضمنا در شرايط خاصي بازماندگان اين قبيل معلولان پس از فوت ايشان مي‌توانند مستمري دريافت كنند.
انگلستان
نوامبر را در انگلستان poppy day مي‌نامند. گويا در ساعت 11 چنين روزي در سال 1918 يعني يازدهمين روز از يازدهمين ماه سال جنگ جهاني اول به پايان رسيد.(برخي به همين دليل عدد 11 را عدد پايان جنگ مي‌دانند).
در سال 1915(يعني 3 سال پيش از پايان جنگ) پس از شعر جان مك كري تحت عنوان In Flanders Fields، گل سرخ رنگ poppy به عنوان سمبل كشته شدگان در ميدان شناخته شد. مي‌گويند اين گل خاصيتي دارد كه بذر آن حتي اگر يك سال هم در خاك بماند رشد نخواهد كرد مگر اينكه زمين شخم زده شود(خاك آن بهم بخورد).
در سال 1918 خانم مويرا ميخائيل شعري با نام We shall keep the faith سرود و در آن عنوان نمود كه وي براي گرامي داشت كشته شدگان در اين روز گل poppy را به لباس خود مي‌آويزد. از آن پس هر سال مردم انگلستان در چنين روزي اين عمل را تكرار مي‌كنند تا ياد و خاطره قربانيان ميدان جنگ را گرامي بدارند.
تاجيكستان
يكي از مهم‌ترين ايام سال براي مردم تاجيكستان روز پيروزي در جنگ يا چنانكه خود تاجيكان مي گويند روز غلبه است. سربازان كهنسال جنگ جهاني دوم كه امروز هر كه از آن‌ها باقي مانده باشد در سنين 70 و 80 سالگي است جمع مي شوند و در مراسم رسمي كه با جديت و رسميت تمام برگزار ميشود شركت مي كنند و مورد تقدير و تفقد مقامات عالي كشور قرار مي گيرند.
اين روز نه فقط در تاجيكستان كه در سرتاسر كشورهاي منطقه همزمان بزرگ داشته ميشود با مراسمي تقريبا مشابه. تقديم سبدهاي گل به پاي بناهاي يادبود سربازان گمنام و پيام‌هاي رسمي و اعطاي امكانات نقدي و جنسي به كهنه سربازان از آن جمله است. در اين روز راديو و تلوزيون طي مراسمي با كهنسالان دوره جنگ گفتگو مي نشينند و خاطرات آنان را از ايام جنگ دوباره زنده مي‌كنند..
تركمنستان
مردم تركمنستان در روز هشتم ماه مه «۱۸ ارديبهشت با دادن صدقه و نذر ياد كشته شدگان جنگ جهاني دوم را گرامي مي‌دارند و در روز ۹ مه «۱۹ ارديبهشت جشن پيروزي در اين جنگ را برگزار مي‌كنند.(همشهري 19/2/82 شماره 3044)
پيرمرد تركمن مدالهاي زريني بر سينه نصب كرده و با افتخار از جنگ عليه نژادپرستان آلمان نازي سخن مي‌گويد.
انبوه جمعيت حاضر در آيين گراميداشت خاطره جان‌باختگان جنگ جهاني دوم از رييس جمهوري گرفته تا مردم عادي او را با احترام و تكريم پاس داشته و به سخنانش گوش مي‌دهند.
مردم تركمنستان دومين ماه بهار هر سال در محل بناي يادبود كشتهشدگان جنگ جهاني دوم گرد هم آمده و با نثاردسته‌هاي گل نسبت به آنان اداي احترام مي‌كنند.
در اين آيين بازماندگان كهنسال اين جنگ مورد تكريم و احترام قرار گرفته و باافزودن يك مدال برسينه‌هايشان چنين تصور ميشود كه تحمل انبوه مدالهاي اعطا شده به آن‌ها ديگر برايشان كمي مشكل شده است.
بر پايه آمارهاي اعلام شده، نزديك به ۷۰۰ هزار نفر از مردم تركمنستان در جريان جنگ جهاني شركت داشته‌اند.درباره تعداد كشتهشدگان تركمن در اين جنگ آمارهاي متفاوتي از ۲۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار نفر ذكر ميشود.تعداد مجروحان اين جنگ نيز مشخص نيست ولي نيازف در يكي از سخنرانيهايش گفته است كه هر خانواده تركمن به نوعي از اين جنگ صدمه ديده است.
دولت تركمنستان در سال ۲۰۰۰ ميلادي با صدور مصوبه‌اي تمامي كشتهشدگان اين جنگ و بازماندگان آن را قهرمان ملي تركمنستان اعلام كرد.
در تركمنستان پنج هزار و ۲۱۷ نفر از افرادي كه در جنگ جهاني دوم شركت داشتند، هنوز زنده‌اند و دولت براي تمامي آن‌ها مزاياي ويژه‌اي در نظر گرفته است.
درباره مجروحان جنگي باقي مانده از جنگ‌هاي جهاني دوم و افغانستان نيز دولت تركمنستان سياست‌هاي حمايتي ويژه‌اي اجرا مي‌كند.
صفر مراد نيازف رييس جمهوري تركمنستان معتقد است: ما هرگز قهرمانان خود را كه در اين جنگ از خود شجاعت نشان دادند فراموش نخواهيم كرد زيرا آن‌ها الگوي مناسب وطن دوستي براي نسل آينده ما هستند.نيازف ازقهرمانان كهنسالي كه همواره با افتخار دهها مدال را برسينه‌هايشان نصب مي‌كنند، تجليل به عمل مي‌آورد.اين رزمندگان پيرمرد و پيرزن دربيشتر آيين‌هاي رسمي و ملي تركمنستان با يونيفورم‌هاي مزين به مدالهاي مختلف شركت مي‌كنند.
اين گروه ازمردان وزنان كهنسال هنگامي كه بااونيفورم‌هاي مزين به مدالهاي شجاعت در خيابآن‌ها ظاهر مي‌شوند، مردم، ماموران و مقام‌هاي شهري و كشوري با احترام ويژه با آنان برخورد مي‌كنند.
رزمندگان جنگ در تركمنستان از امتيازات ويژه‌اي از جمله درمان و داروي رايگان، مقرري بازنشستگي(بيش از ساير بازنشسته‌ها)، مسكن، برخي ارزاق و مواد غذايي و همچنين استفاده از وسايل حمل ونقل رايگان برخوردارند.
دولت تركمنستان باكشورهاي شوروي سابق همچنين توافق‌نامه‌هايي امضا كرده‌اند كه براساس آن بازماندگان جنگ جهاني دوم وافغانستان ازپرداخت هزينه رواديد سفر بين تركمنستان و كشورهاي عضو جامعه مشترك‌المنافع معاف هستند.
گرچه هر روز از تعداد بازماندگان جنگ دوم جهاني در تركمنستان كاسته شده و تكريم وافتخار به تاريخ شوروي سابق دراذهان تركمن‌ها زدوده و اسطوره و تاريخ باستان قوم تركمن جاي آنرا مي‌گيرد ولي هنوز خاطره جنگ جهاني دوم، ميليونها جان باخته و معلول اين جنگ با مشعل هميشه روشني كه در پاي مجسمه سرباز گمنام دريكي از پارك‌هاي زيباي شهر عشق آباد نورافشاني مي‌كند، زنده و جاويد است.(جمهوري اسلامي 25/9/83)
ژاپن
از جمله كشورهاي صنعتي در جهان ژاپن است كه پيشرفت علمي و صنعتي خود را اساسا بر روي ويرانه‌هاي پس از جنگ جهاني دوم بنيان نهاده است. با وجود اثرات نامطلوب بمب اتمي بر ژاپن، با توجه به فرهنگ سخت كوشي و برنامه ريزي در ميان مردم ژاپن اين كشور توانسته تا حد بسياري از آثار ناگوار اقتصادي جنگ بر كشور خود بكاهد.
در اين كشور دفتر مديريت و هماهنگي و وزارت بهداشت و رفاه كار در ارتباط با مقرري پرسنل نيروهاي مسلح و خدمات مربوط به پرسنل غير نظامي فعاليت مي‌نمايد. كه سيستم مستمري ژاپن(شامل نظاميان) را تاريخچه طولاني 119ساله دارد اداره مي‌نمايد. اين سيستم داراي شرايطي مانند تعليق مستمري، استحقاق دريافت مستمري، قطع مستمري... به صورت مدون مي‌باشد.
عراق
كشور ما خاطر جنگ 8 ساله با عراق را در حافظه تاريخي خود ثبت كرده است. عراق نيز تجربه جنگ با رزمندگان ايراني و ايثارگريهاي آن‌ها را هيچگاه از ياد نخواهد برد.
عراق در راستاي حفظ روحيه سربازان خود در طول جنگ تلاش بسياري نمود و پس از كشته شدن سربازان نيزاز امتيازاتي كه براي آنان در نظر گرفت، حق مسكن بود كه بر اساس آن واگذاري منزل مسكوني(آپارتمان) به همسر و به نام فرزندان ثبت ميشود. در همين راستا بايد عنوان نمود، در صورتي كه خانواده‌اي بيش از يك كشته داده باشد، قطعه زميني با مساحت بيشتري واگذار ميشود. همچنين عدم تخليه منازل نظاميان كشته شده و معافيت از ماليات براي ساخت منزل مسكوني جهت بازماندگان، همين طور پرداخت 30000 دلار جهت ساخت منزل مسكوني از ديگر امتيازات اسكاني و تقديري از كشته شدگان و خانواده‌هاي آنان مي‌باشد. از ديگر خدمات ارائه شده به ايشان درمان رايگان در هر نقطه از كشور بوده و خدمات فرهنگي نيز با نامگذاري يك روز با نام شهيد و با اعطاي نشآن‌هاي شجاعت، سپاسگزاري از ايشان صورت مي‌پذيرد. خدمات حقوق و مزايا، خدمات آموزشي، امتياز واگذاري خودرو و ديگر خدمات ويژه عمومي از ديگر امتيازات رزمندگان و خانواده‌هاي آن‌ها در عراق مي‌باشد.
در كشورهاي ديگر همچون تاجيكستان، تركمنستان، هند، كره جنوبي و شمالي، ليبي، كويت، كوبا، كانادا، و غيره به همين انحا كه در مورد كشورهاي فوق عنوان شد امتيازات خاصي به ايثارگران به تناسب نيازهايشان ارائه مي‌گردد.
بايد متذكر گرديد از يكسو بين كمك به ايثارگران و توسعه يافتگي كشورها، رابطه تنگاتنگي وجود دارد و هر قدر كشورها از رشد و توسعه سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بيشتري برخوردار باشند امكان خدمات‌دهي افزون‌تري به ايثارگرانشان خواهد بود از سوي ديگر با نگاهي به تاريخ برخي از كشورها كه حدود نيم قرن از جنگ‌هاي ميهني و استقلال طلبانه آن‌ها مي‌گذرد، همچنين كشورهايي كه هر روز به دلايل سياست‌هاي دولتمردان آن‌ها با بهره‌گيري از امكانات نظامي و نيروي انساني خود ردپايي از جنگ و خونريزي در نقاط مختلف جهان به جاي مي‌گذارند، تداوما سياستها و روشهاي جديدي براي بزرگداشت نيروهاي نظامي، آسيب‌ديدگان جنگها و خانواده‌هاي كشتهشدگان خود اتخاذ مي‌نمايند.(دنياي اقتصاد 21/11/83)
برخي از مراسم براي يادآوري ايثارگريهاي رزمندگان جنبه جهاني دارد.
از جمله كاربرد گاز كلرين توسط نيروهاى آلمانى عليه نيروهاى متفقين در جنگ اول جهانى، منجر به مرگ هولناك بيش از پنج هزار نفر و مصدوم شدن ۱۵ هزار نفر از سربازان فرانسوى و كانادايى شد كه يكى از نقاط تاريك تاريخ به شمار مى رود. اين روز كه همان ۲۲ آوريل ۱۹۱۵ است اكنون ميان مردم جهان به عنوان «روز تولد جنگ افزار شيميايى» The Birthday of chemical warfar ياد مى شود و سال‌ها است كه اين روز در اين شهر با برگزارى مراسمى بزرگ و با حضور صلح طلبانى از سراسر جهان گرامى داشته ميشود. در اين روز از سازمآن‌هاي غير دولتي كه بر عليه بمبهاي شيمايي فعاليت دارند دعوت به عمل مي‌آيد.(http://persian.kargah.com)
ساخت تنديسي از سرباز گمنام كه بيانگر از خود گذشتگي و ايثار سربازاني است كه نامشان بر همه مكتوم ماننده است ساختن اين گونه تنديسها از جمله شيوه‌هايي است كه براي تكريم شهداي گمنام در غالب كشورها از آن استفاده ميشود.
ايران
در كشور ما نيز تاسيس نهادهايي نظير بنياد شهيد انقلاب اسلامي و سازمان امور جانبازان به فرمان حضرت امام(ره) و ستاد امور آزادگان از جمله آن‌هاست و اخيرا با ادغام نهادهاي ايثارگري تشكيلات سازماني منسجمي براي حمايت از ايثارگران به وجود آمد.
ابعاد مختلف داخلي و خارجي جنگها، كيفيت و تاثيرات آن بر سرنوشت سياسي كشورها، همچنين نتايج بين‌المللي آن را تشريح و ارزشگذاري نمايد.
با وجود گذشت 15 سال از پايان جنگ ايران و عراق، مردم كشور ما نيز خاطرات جنگ با عراق را از اذهان خود پاك نكرده اند. بنياد شهيد و جانبازان امروز از مهم‌ترين سازمآن‌هاي متولي رسيدگي به مسائل ايثارگران و بازماندگان جنگ مي‌باشد. اين سازمان فعاليتهاي زيادي در اين خصوص انجام داده است كه در حوزه‌هاي مختلف قابل بحث و بررسي است و از چارچوب اين مقاله خارج است. در پايان به برخي از شيوه‌هاي تكريم و بزرگداشت ايثار گران اشاره ميشود. به اميد زماني كه انتظارات صلح طلبانه جوامع جايگزين زياده خواهي‌هاي جوامع متجاوز گردد.
4. نتيجه گيري و ارايه شيوه‌ها
هر جنگي محمل عناصر فرهنگي از جمله دست نوشته‌ها، اشعار، اصطلاحات، نمادها،.... مي‌باشد. حفظ اين آثار و اشاعه آنان يادگار ايامي است كه احداث امكان خاصي در قالب موزه كه در آن‌ها آثار و خاطرات و افتخارآفرينيهاي ايثارگران، رزمندگان و شهدا نگهداري يا به نحو هنري به نمايش گذاشته شود. اين موزه‌هاي بايد به گونه‌اي طراحي شود كه نمايانگر صحنه‌هاي نبرد، حوادث و وقايع جنگ و نقش و عملكرد كليه نيروهاي مسلح درگير در جنگ باشد و در عين حال نشانگر وحدت و انسجام جبهه، پشت جبهه و مشاركت اقشار مختلف مردم در دوران دفاع مقدس هشت ساله باشد. گرچه فعاليتهاي بسيار زيادي در خصوص تكريم و بزرگداشت ايثارگران انجام شده است لكن برخي از روشهاي به نظر مي‌رسد مي‌تواند در حفظ خاطرات جنگ و رفتار ايثارگرانه، فداكاريها و از جان گذشتگيهاي رزمندگان جنگ موثر باشد. از جمله اين روشها مي‌تواند به موارد ذيل اشاره داشت:
ـ نگهداري شهرك كوچك يا مناطقي ازيك شهر و حتي ساختمان ويران شده در جنگ، كه در ظاهر اين كار در شهرهاي خرمشهر، قصر شيرين، سرپل ذهاب و مريوان انجام شده است. وجود چنين محلهايي بيانگر و يادآور هجوم دشمن و آثار تخريبي آنان بر چهره شهرهاي ياد شده بوده است.
ـ ايجاد شناسنامه بازسازي بناها، اماكن تاريخي، تاسيسات، كارخانه‌ها، مدارس و مساجد يا ايجاد يك بناي يابود يا لوح سنگي، حداقل اطلاعات لازم را از چگونگي تخريب و زمان وقوع آن حوادث و خاطرات به منزله شناسنامه احداث به دست مي‌دهد و در مدخل ورودي آن‌ها نصب ميشود تا بيانگر آن حادثه باشد.
ـ ايجاد مركز هنرهاي تجسمي دفاع مقدس براي فعاليتهاي هنرمندان متعهد و علاقمند در راستاي طراحي، برنامه ريزي و خلق آثار تجسمي و حجمي. اين مركز در ايجاد مراكز يادبود، بناهاي يادبود، ماكتهاي عمليات و صحنه‌هاي نبرد و نيز طرحهاي گرافيكي، نقاشي و تصويري از حوادث حماسي جنگ و طارحي آرمها و نشآن‌هاي نمادين، مدل و لوحها، نقشهاي برجسته حكاكي،تمرهاي بادبود و پوستر آلبومهاي كلكسيون جنگ نقش موثر دارد.
ـ ايجاد تسهيلات در محيط كار ايثارگران به گونه‌اي كه متناسب با وضعيت جسماني آنان طراحي باشد با توجه به ناتواني‌هاي جسماني بسيار ضروري است.
ـ تدوين قوانين معين براي همگاني كردن بهداشت و درمان براي همه آحاد جامعه از جمله معلولين مادرزاد يا معلولين و خسارت ديدگان جسمي ناشي از جنگ در فراهم آوردن آسايش و آرامش آنان قدم موثري است.
ـ تدون قوانين ومقرراتي كه امر توانبخشي معلولين و مجروحين جنگي را افزايش دهد و با استفاده از فن آوريهاي پيشرفته امكان زندگي بهتري راب براي آنان فراهم آورد.
ـ گسترش و تجهيز مراكز توانبخشي مخصوص جانبازان و توجه به مشكلات آن‌ها از جمله مشكل اشتغال به دليل ناتواني‌هاي جسماني آنان
ـ ايجاد تسهيلاتي از جمله استراحت ضمن كار، حق تقليل ساعات كار، امكان استفاده از مرخصي‌هاي ويژه درماني براي ايثارگران
ـ تخصيص درصدي از پرسنل سازمآن‌هاي مختلف دولتي به جذب ايثارگران
ـ ايجاد مركزي براي توليد فيلمهاي سينمايي دفاع مقدس، و تهيه آرشيوي جامع و غني از فيلمهاي گرفته شده در جنگ و عمليات گوناگون تهيه فيلم از زندگي فرماندهان، آزادگان و شهدا.
ـ ايجاد مركز سرودهاي، نوحه‌ها، موسيقي و موزيك نظامي جنگ و دفاع‌مقدس.
ـ ايجاد مركز نشر آثار فرهنگي، هنري، تاريخي، علمي و نظامي در خصوص جنگ و فعال نمودن عرصه‌ها و مجامع ادبي چون شعر، نويسندگي در قالبهاي داستان‌ورمان، خاطره، گزارش و حمايت از ناشران اين گونه آثار.(اديبي‌سده:164)
5. منابع
1. اديبي سده، مهدي(1381)، جامعه‌شناسي جنگ و نيروهاي نظامي، تهران، سمت
2. بوتول، گستون(1370) جامعه‌شناسي جنگ، ترجمه فريدون سرمد، تهران، معين
3. جمهوري اسلامي، روزنامه، 25/9/83
4. خبرگزاري ميراث فرهنگي، 18/10/82
5. شهبازي ـ پيرخايفي، تكريم رزمندگان و ايثارگران جنگ در ساير ملل، تهران، دنياي اقتصاد.
6. مي‌ير، پيتر(1375) جامعه‌شناسي جنگ و ارتش، ترجمه عليرضا ازغندي، محمد صادق مهدوي، تهران، قومس
7. همايش دفاع مقدس(1374)
8. همشهري 19/2/82 شماره3044
نويسنده: تهمينه شاوردي ...... . هيات علمي پژوهشكده علوم انساني و اجتماعي جهاددانشگاهي |
برای دیدن نقشه بر روی "گوگل مپ" بر روی 
